Stockholm (Caasimada Online) – Dowladda Sweden ayaa siisay Soomaaliya shan milyan oo kronor (qiyaastii 450,000 oo dollarka Mareykanka ah) si ay Soomaaliya u aqbasho dad badan oo laga tarxiilayo Sweden, sida ay sheegeen warbaahinta Sweden.

Xisbiga mucaaradka ah ee Social Democratic Party ayaa Wasiirka Socdaalka ee Sweden Johan Forssell u gudbiyay guddiga dastuuriga ah ee Sweden, iyagoo ka dalbanaya inuu sharraxaad ka bixiyo lacagahaas la bixiyay.

Wasiirka ayaa loo gudbiyay guddiga dastuuriga ah ee baarlamanka (oo Swedish-ka loogu yaqaan Konstitutionsutskottet, ama KU) kaddib markii wargeyska Dagens Nyheter (DN) ee ka soo baxa Sweden uu kashifay in dowladda Sweden ay lacag siisay Soomaaliya si ay Soomaaliya ugu oggolaato inay dib u qaadato dad badan oo la tarxiilay.

Sida uu sheegay wargeyska DN, dowladda Soomaaliya ayaa lacagtan u adeegsatay inay ku maalgeliso saddex shaqo oo loo abuuray dad ku dhow ra’iisul wasaaraha Soomaaliya.

Morgan Johansson, oo ah afhayeenka arrimaha dibadda ee xisbiga Social Democrats ee Sweden (xisbiga ugu weyn mucaaradka), ayaa lacag bixintan ku tilmaamay “laaluush cad” oo la siiyay wax uu ku sifeeyay dowlad Islaami ah oo Soomaaliya ka jirta, sida uu tabiyay barnaamijka wararka ee raadiyaha dowladda Sweden ee Ekot.

“Tani waxay meel fog ka maraysaa waxa ay ahayd in dowladdu sameyso,” ayuu Johansson u sheegay Ekot. “Waa heshiis gebi ahaanba musuq-maasuq ku dhisan.”

Forssell ayaa difaacay heshiiska. Wuxuu u sheegay wakaaladda wararka TT ee Sweden in kani yahay “iskaashi aad muhiim u ah si aan awood ugu yeelanno inaan Sweden ka tarxiilno dembiilayaasha halista ah.”

“Iyagu ma rabaan inay guryahoodii ku noqdaan, taasina waxay ka dhigan tahay inaad u baahan tahay inaad hesho iskaashiyo si, tusaale ahaan, loo xaqiijiyo aqoonsigooda iyo waxyaabo kale. Haddii kale Sweden ayay iska joogayaan,” ayuu yiri.

Horraantii bishan, Ekot wuxuu tabiyay in lacag gargaar oo Swedish ah loo diray Bankiga Adduunka iyo Barnaamijka Horumarinta ee Qaramada Midoobay (UNDP) si loogu isticmaalo mashaariic ku dhow ra’iisul wasaaraha Soomaaliya. Sida ay sheegtay Ekot, tani waxay qayb ka ahayd heshiis lagu doonayay in Soomaaliya lagu oggoleysiiyo inay aqbasho dad badan oo laga tarxiilay Sweden.

Forssell – oo ahaa wasiirka gargaarka iyo ganacsiga Sweden xilligii lacagta la bixinayay – ayaa arrintan dafiray. Wuxuu sheegay in lacagta la isticmaalay aysan ahayn “lacag gargaar.”

“Waxaan heshiis la leenahay hay’ad ka tirsan Qaramada Midoobay, Ururka Caalamiga ah ee Socdaalka (IOM). Kaddib IOM waxay heshiis la leedahay Soomaaliya,” ayuu yiri, isagoo intaas ku daray in dowladda Sweden ay ahayd “mid gebi ahaanba daah-furan.”

Soomaaliya waxaa loo arkaa mid ka mid ah dalalka ugu musuq-maasuqa badan adduunka, wargeyska DN wuxuu kaloo sheegay in xubno ka tirsan qoyska ra’iisul wasaaraha Soomaaliya si gaar ah loogu xushay shaqooyinka lagu maalgeliyay lacagta Sweden.

“Waan ku kalsoonahay go’aannada ay gaarto IOM,” ayuu yiri Forssell. “Haddii aan heli lahayn xog tilmaamaysa in ay jiraan wax is-daba marin ah, markaas dabcan waan ka falcelin lahayn. Laakiin ilaa hadda ma aanan helin wax xog ah oo noocaas ah.”

Sida uu sheegay Forssell, tirada dadka ku laabanaya dalalkoodii ee ka tagaya Sweden – ha ahaato kuwo si ikhtiyaar ah u baxay ama kuwo si qasab ah loo tarxiilay – ayaa si weyn u kordhay tan iyo markii ay dowladda hadda jirta ee Sweden ay xilka kala wareegtay xisbiga Social Democrats in ka badan saddex sano ka hor.

“Xisbiga Social Democrats waxba kama aysan qaban tarxiilidda dadka halista ah ee dembiyada ka galay Sweden. Arrintaasi hadda way dhammaatay,” ayuu yiri.

Loo gudbiyay KU? Maxay taasi ka dhigan tahay?

Gudaha Sweden, waa wax iska caadi ah in siyaasiyiinta mucaaradka ah ama xisbiyadu ay wasiir u gudbiyaan guddiga dastuuriga ah ee baarlamanka. Afka Swedish-ka waxaa lagu magacaabaa “KU-anmälan.”

Guddigan wuxuu si rasmi ah u leeyahay awoodda uu dacwado sharci ah kaga soo oogo wasiir haddii ay go’aansato in wasiirku uu sharciga jabiyay. Xaqiiqdii, taasi ma dhicin tan iyo bartamihii 1800-meeyadii.

Sida caadiga ah, “KU-anmälan” waxay ku dhammaataa laba qaab midkood: guddigu wuxuu soo saaraa dhaleecayn (asal ahaan digniin rasmi ah), ama baarlamanka ayaa laga codsadaa inuu u codeeyo kalsooni kala noqosho wasiirka.

Codka kalsooni kala noqoshada micnaheedu waa in aqlabiyadda baarlamanku ay tahay inay u codeeyaan sidii wasiirka xilka looga qaadi lahaa. Taasi marar dhif ah ayay guuleysataa, sababtoo ah wasiirradu waxay badanaa ka tirsan yihiin isbaheysiga siyaasadeed ee horayba u haystay aqlabiyadda baarlamanka.